Uzależnienie od gier komputerowych – co je powoduje?

Gry komputerowe mogą być bardzo pożyteczną formą rozrywki. Rozwijają refleks, sprawność manualną, logiczne myślenie. Często uczą kreatywnego rozwiązywania problemów, zapoznają z obcymi kulturami i językami, wymuszają samodzielne podejmowanie decyzji i ponoszenie za nie konsekwencji. Niestety dość powszechnym zjawiskiem jest uzależnienie od gier komputerowych, które w 2018 roku zostało wpisane przez WHO na listę Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych (ICD-11). Jakie są jego najczęstsze przyczyny i objawy?

Uzależnienie od gier u dzieci i dorosłych: przyczyny

Ogólne uzależnienie od gier u dzieci i dorosłych rozpoznaje się u osób, które tracą kontrolę i zdrową równowagę między życiem realnym a wirtualnym. Często rozpoznamy to m.in. po tym, że osoba uzależniona, która w danym momencie nie gra, nie może przestać o tym myśleć i skoncentrować się na innej czynności. Wszystkie jej działania i przemyślenia krążą wokół tego, aby jak najszybciej wrócić do gry, bo dopiero to może przynieść jej ulgę. Z kolei bez czynnika uzależniającego, czyli gier, narasta w niej gniew i frustracja.

Osoby uzależnione poświęcają cały wolny czas na grę, izolując się od społeczeństwa. Często cierpią na tiki nerwowe, zaburzenia lękowe (wywołane brakiem dostępu do konsoli czy komputera), problemy ze snem, a także problemy natury emocjonalnej, czyli wybuchy agresji lub płaczu np. gdy zabraknie prądu lub gra przestanie działać. 

Przyczyn, dla których ktoś jest uzależniony od gier komputerowych, może być naprawdę wiele. Najczęstsze z nich to:

• potrzeba częstego odczuwania adrenaliny, dreszczyku emocji;
• uzależnienie od stawiania sobie kolejnych wyzwań;
• szansa na szybkie podbudowanie poczucia własnej wartości;
• łatwy, powszechny dostęp do elektroniki (komputera, telewizora, konsoli, tabletu, smartfonu) często bez kontroli ze strony innych osób (np. rodziców, partnera);
• możliwość zaangażowania w rozgrywkę wszystkich zmysłów;
• chęć przypodobania się rówieśnikom dzięki spotkaniom w świecie wirtualnym (gry online);
• poczucie samotności, brak umiejętności nawiązywania i utrzymywania relacji w realnym życiu;
• wrażenie, że jest się częścią czegoś większego;
• brak poczucia bezpieczeństwa i przynależności w sferze społeczno-rodzinnej;
• nieśmiałość, wycofanie, poszukiwanie akceptacji, władzy lub zrozumienia w świecie wirtualnym. 

Uzależnienie od gier komputerowych u dorosłych: konsekwencje

Pisząc wszystko o uzależnieniu od gier komputerowych należy podkreślić, że problem ten nie dotyczy wyłącznie dzieci. Wręcz przeciwnie – coraz częściej jest to nałóg dorosłych, który bywa trudniejszy do zdiagnozowania ze względu na brak jakiejkolwiek kontroli z zewnątrz. 

Tak jak w przypadku innych uzależnień, tak i tutaj wiele zależy od osobowości gracza, jego zasobów emocjonalnych i tego, jak radzi sobie z kompulsją, którą jest granie.

Okazuje się, że uzależnienie od gier może mieć podobne konsekwencje do skutków nałogowego hazardu, np. zaniedbywanie obowiązków rodzinnych, zawodowych, czy innych zainteresowań; częste zmiany nastroju, nadpobudliwość, rozdrażnienie i nerwowość w przypadku braku możliwości grania; zaburzenia snu i zaburzenia lękowe; wydawanie zbyt dużej ilości pieniędzy na gry, co prowadzi do problemów finansowych.

Niestety uzależnienie od gier komputerowych u dorosłych i dzieci może prowadzić nawet do depresji. Istnieją też potencjalne, fizjologiczne skutki tego nałogu, m.in. bóle głowy, kręgosłupa i oczu, wady postawy, padaczka fotogenna, drętwienie dłoni i palców, choroby układu pokarmowego i ogólne wycieńczenie organizmu. Jak widać, w skrajnych przypadkach ucieczka w gry może być niemal równie destrukcyjna jak uzależnienie od hazardu czy narkotyków.

Uzależnienie od gier komputerowych – co robić?

Jak widać istnieje wiele negatywnych konsekwencji, jakie niesie ze sobą uzależnienie od gier. Jak pomóc osobie uzależnionej? 

Niezależnie od tego, czy chodzi o osobę dorosłą czy dziecko, należy zwrócić się do psychoterapeuty w celu podjęcia terapii. Nie warto tego lekceważyć, gdyż zwłaszcza w przypadku dzieci negatywne konsekwencje uzależnienia mogą rzutować na całe życie. Konsultacja ze specjalistą pozwoli zaplanować konkretne kroki w celu pokonania problemu. Co więcej, pozwoli stwierdzić, jak głębokie jest uzależnienie.

W większości przypadków praca psychoterapeutyczna opiera się na zastosowaniu podejścia poznawczo-behawioralnego. W ramach tej metody terapeuta dąży do zrozumienia problemu, jego przyczyn oraz do zmiany schematów myślenia. Pacjent wypracowuje więc nowe sposoby reagowania i uczy się spędzać czas w inny sposób, nie traktując gier komputerowych jako jedynej dostępnej formy przyjemności.

Człowiek uzależniony od gier komputerowych w ramach terapii uczestniczy w spotkaniach indywidualnych i grupowych. Poprzez rozmowę, zadania i stymulacje poznaje mechanizmy swojego nałogu. Jednocześnie terapeuta wskazuje mu drogę do rozwiązania problemu, dostarczając narzędzia, które pozwalają zastąpić wzorce niewłaściwe tymi pożądanymi.