Przyczyny i skutki sięgania po alkohol przez młodzież

Problem alkoholizmu wśród młodzieży staje się coraz poważniejszy. Coraz więcej nastolatków zaczyna sięgać po wysokoprocentowe napoje, co w wielu przypadkach prowadzi do uzależnienia jeszcze przed osiągnięciem pełnoletności. Jakie są przyczyny i skutki alkoholizmu u młodzieży? Jak wygląda profilaktyka tego problemu i jak rozpoznać, że Twoje dziecko jest uzależnione? Na te i inne pytania odpowiadamy w tym artykule.

Problem alkoholizmu wśród młodzieży – statystyki

Zacznijmy od statystyk, które pomogą w zobrazowaniu skali problemu alkoholizmu wśród młodzieży. W maju 2019 r. Krajowe Biuro ds. Przeciwdziałania Narkomanii oraz Państwową Agencję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych zrealizowały badanie ankietowane w ramach projektu ESPAD, czyli European School Survey Project on Alcohol and Drugs. Wzięło w nim udział 12 tysięcy nastolatków w wieku od 15 do 18 lat.

Jak prezentują się wyniki? Ponad 92% nastolatków w grupie wiekowej 17-18 lat piło alkohol przynajmniej raz w życiu. Najczęściej młodzież sięga po piwo, rzadziej po wódkę, a w najmniejszej częstotliwości spożywa wino. Co ciekawe, badanie wykazało, że częściej piją chłopcy i to właśnie oni o wiele częściej doprowadzają się do stanu nietrzeźwości (aż 50% wszystkich badanych).

Poniżej znajdziesz garść innych przydatnych statystyk związanych z alkoholizmem wśród dzieci i młodzieży.

• Badania dowodzą, że młodzież wychowująca się w rodzinach z problemem alkoholowym jest aż czterokrotnie bardziej narażona na wystąpienie uzależnienia. Bardzo często towarzyszą mu również inne problemy natury edukacyjnej i wychowawczej, takie jak kradzieże, problemy w szkole, wagary czy chuligaństwo.
• Chłopcy częściej sięgają po piwo i wódkę, podczas gdy dziewczęta częściej spożywają wino.
• Po alkohol częściej sięgają uczniowie ze słabszymi ocenami, niepraktykujący oraz uczęszczający do szkół zawodowych i technicznych.
• Zazwyczaj młodzież w wieku 17-18 lat spożywa jednorazowo od 0,5 do 1 l. W przypadku wódki nastolatkowie uważają ją za główną substancję odurzającą, czyli nie piją jej dla przyjemności, a po to, aby się upić.
• W przypadku spożycia wódki można zauważyć zależność między statusem materialnym a częstotliwością picia wysokoprocentowego alkoholu – częściej sięgają po nią chłopcy i dziewczęta, którzy uważają swój poziom materialny jako dobry.

Przyczyny alkoholizmu wśród młodzieży – skąd się bierze problem?

Jakie są przyczyny alkoholizmu wśród młodzieży? Tak naprawdę może być wiele, jednak bardzo często uzależnienie diagnozuje się u dzieci i nastolatków, u których w rodzinie były wcześniej problemy z alkoholem. W takim przypadku wynoszą oni wzorce z domu – często pijący rodzice są dla nich czymś zupełnie normalnym, przez co dość wcześnie zaczynają własne eksperymenty z alkoholem. Podobnie jest w sytuacji, gdy spożycie alkoholu było sporadyczne, na przykład w trakcie imprez rodzinnych, ale rodzice pozwali dziecku próbować wysokoprocentowych trunków.

Inną przyczyną alkoholizmu wśród młodzieży jest przechodzenie w danym momencie okresu buntu. To czas, w którym hormony buzują, nastolatek zaczyna się nie zgadzać z rodzicami i próbuje pokazać światu, że jest już dorosłym. A z czym w polskiej kulturze wiąże się dorosłość? Z piciem alkoholu. Nie pomagają w tym ewentualne problemy w domu, szkole czy w grupie znajomych, z którymi młodzież próbuje sobie radzić, sięgając po piwo, wino czy wódkę.

Oczywiście, nie możemy zapomnieć, że częstą przyczyną alkoholizmu wśród młodzieży jest presja rówieśników. Chęć uzyskania aprobaty znajomych i poczucie akceptacji sprawia, że nieletni za namową innych zaczynają eksperymentować z alkoholem. Często nie jest to ich wybór, jednak boją się wyśmiania i wykluczenia, zwłaszcza jeśli odmawiają napicia się podczas spotkań towarzyskich i imprez.

Jak rozpoznać alkoholizm u młodzieży?

Niektórzy nastolatkowie całkiem dobrze maskują swoje problemy z alkoholem (i nie tylko, bo często sięgają też po narkotyki). To niestety nie ułatwia rodzicom czy nauczycielom zauważenia, że dzieje się z nimi coś złego, a tym samym może utrudniać szybką interwencję. Po jakich objawach można rozpoznać alkoholizm u młodzieży? W przypadku nastolatków są to:

• wahania nastroju,
• drażliwość, gniew,
• odcięcie się od rodziny i próby izolacji,
• chęć spędzania wolnego czasu w samotności i jednoczesne unikanie dzielenia się z bliskimi swoimi planami,
• zwiększone potrzeby finansowe – nastolatek coraz więcej wydaje na alkohol, dlatego może zacząć prosić o wyższe kieszonkowe,
• zmiana lub utrata zainteresowań,
• zapach alkoholu wyczuwalny od nastolatka.

Do wymienionych objawów mogą dojść sygnały ostrzegawcze potwierdzające alkoholizm u dzieci i młodzieży – drżenie rąk i powiek, problemy z pamięcią, zataczanie się oraz widoczny stan nietrzeźwości.

Skutki alkoholizmu wśród dzieci i młodzieży – czym grozi zbyt częste sięganie po alkohol?

Skutki alkoholizmu wśród dzieci i młodzieży, podobnie jak w przypadku dorosłych, mogą być naprawdę niebezpieczne. Do czego może doprowadzić nadużywanie alkoholu w tak młodym wieku? Uzależnienie niesie za sobą ryzyko wystąpienia:

• agresji i podirytowania,
• zaburzeń koncentracji i uwagi,
• problemów z pamięcią,
• drażliwości,
• problemów wychowawczych,
• problemów w szkole i nauce,
• częstego poczucia zmęczenia,
• złego samopoczucia,
• zachowań przestępczych.

W najpoważniejszych przypadkach alkoholizm u młodzieży może doprowadzić do depresji, a to z kolei zwiększa ryzyko podjęcia próby samobójczej. Oznacza to, że alkoholizm może stanowić bezpośrednie zagrożenie życia nastolatka!

To jednak nie koniec! Naukowcy z Chicago opublikowali w czasopiśmie medycznym Translational Psychiatry artykuł, w którym potwierdzają, że skutki alkoholizmu wśród młodzieży mogą pojawić się również w przyszłości. Chodzi o ryzyko wystąpienia trwałych zmian w obszarze odpowiedzialnym za emocje i problemów z prawidłowym rozwojem mózgu.

Profilaktyka alkoholizmu wśród młodzieży, czyli co robić, aby przeciwdziałać problemowi

Z pewnością znasz powiedzenie, że lepiej zapobiegać, niż leczyć. Właśnie dlatego tak ważna jest profilaktyka alkoholizmu wśród młodzieży. Warto rozpocząć od najważniejszego miejsca w życiu nastolatka, czyli domu. Jeśli nie wyniesie z rodziny nawyku sięgania po wysokoprocentowe trunki, to znacząco zmniejszy się ryzyko zachorowania na alkoholizm młodzieżowy. Warto rozmawiać z dzieckiem i być otwartym na jego pytania. To normalne, że prędzej czy później pojawi się chęć eksperymentowania z używkami, jednak szczera rozmowa oraz wytłumaczenie negatywnych skutków nadużywania alkoholu może ochronić młodzież przed poważnymi problemami w przyszłości.

Świetnym sposobem na profilaktykę alkoholizmu wśród młodzieży są również działania placówkach szkolnych i opiekuńczych. Mowa o szeroko pojętej edukacji – zwiększaniu świadomości na temat działania alkoholu, ale nie tylko. Ważne jest również zapewnienie nastolatkom odpowiedniego wsparcia, zwłaszcza jeśli w ich rodzinach występuje problem z nadużywaniem alkoholu. Eksperci zalecają również ograniczenie dostępności nawet legalnych substancji psychoaktywnych oraz promowanie w mediach zdrowego trybu życia w celu kształtowania dobrych nawyków już w czasach młodości.